-
Dassen nu veilig onder provinciale weg door
Nèt opgeleverd, een nieuwe faunapassage onder de Oeffeltseweg door bij Haps. Deze dassentunnel is de laatste stap van de natuurcompensatie Laarakker in opdracht van Regionaal bedrijvenpark Laarakker. De tunnel ontsluit een nieuw ingericht leefgebied tussen EVZ Laarakkerse Waterleiding, Cuijksweg en Oeffeltseweg. Areal heeft het hele proces van EVZ tot faunapassage begeleid, waarbij de aanliggende bewoners samen aan de tekentafel hebben gestaan om de inrichting mee te ontwerpen.
+ -
Eerste forse stap in ruilproces Verborgen Raamvallei
Eén melkveehouder en twee bestuurders op de foto. Deze drie heren zijn in het zonnetje gezet om de eerste grote grondruil in de Verborgen Raamvallei te vieren. Er gaat nu 10 ha landbouwgrond naar natuur (Natuurnetwerk Brabant) en de melkveehouder vergroot zijn huiskavel met 11 ha. Win-win voor landbouw, natuur en beekherstel van de Hooge Raam. Dit is de eerste grote stap door samenwerking tussen de ondernemer, waterschap Aa en Maas, Groenontwikkelfonds Brabant en provincie Noord-Brabant. En dat uiteraard begeleid door ons team van Areal.
+Beek- en natuurontwikkeling
Door de aankoop van de gronden in het beekdal van de Hooge Raam en de Halsche Beek kan beekontwikkeling gemakkelijker plaatsvinden. Er is namelijk ruimte op deze grote percelen om de Hooge Raam en de Halsche Beek te verleggen in het oorspronkelijke beekdal en de oevers natuurvriendelijk in te richten. Tevens kan door de 10ha aangekochte grond een waardevolle bijdrage worden geleverd aan de realisatie van het Natuurnetwerk Brabant en de Natte Natuurparel ‘Hooge Raam-Halsche Beek’. Ook de waterkwaliteit van de Hooge Raam zal er op vooruit gaan.
Betere landbouwpositie
Ook voor melkveehouder Brands heeft de grondruil meerdere positieve gevolgen. Zo zorgt hij voor een structuurverbetering van de landbouw omdat hij zijn natte veldkavels inruilt voor landbouwkundig geschiktere landbouwgrond die aan zijn huiskavel grenst. Tevens gaat hij er in oppervlakte iets op vooruit. Deze grondruil biedt ook een koppelkans, want door herbestemming van de voormalige boerderijgebouwen kan verpaupering van het buitengebied voorkomen worden.
Samen werkt beter
Deze grondruil is de eerste grote grondtransactie binnen de Verborgen Raamvallei en laat zien dat de werkwijze, met alle partijen de zoektocht inzetten naar meerwaarde voor iedereen, werkt. Om de opgaven die we samen hebben in het gebied te realiseren is slagkracht en ondernemerschap nodig van gemeenten, provincie, waterschap, natuurbeheerders, recreatie ondernemers en agrariërs nodig. Melkveehouder Brands is een goed voorbeeld van zo’n ondernemer. Hij heeft zijn landbouwgrond nu rondom de boerderij liggen en weet dat hij flink heeft bijgedragen een duurzame ontwikkeling van zijn leefomgeving!
Het waterschap heeft voor de financiering van de kavelruil een succesvol beroep gedaan op de subsidieregeling van het Groen Ontwikkelfonds Brabant. Het fonds stelt regelmatig geld en grond beschikbaar. Met het doel om uiteindelijk een aaneengesloten, robuust natuurnetwerk in Brabant te realiseren.
Start aanleg heggen natuurcompensatie Randweg Haps
De eerste planten zitten in de grond. De werkgroep van Agrarische natuurvereniging ANV-Raamvallei heeft een begin gemaakt met de aanleg van heggen en houtwallen rondom de onlangs geopende Randweg Haps. Areal trekt de kar om samen met Stichting Raamvallei en de ANV in opdracht van Provincie Noord-Brabant en gemeente Cuijk de natuurcompensatie voor de randweg bij Haps in te kleuren. De opgave is dik vijf kilometer heg. En da’s niet mis in dat kleine gebiedje. Al die nieuwe natuur- en landschapselementen compenseren de natuur die moest wijken voor de randweg. Deelnemende grondeigenaren nemen samen de compensatieopgave op zich en ontvangen daarvoor een vergoeding. Zo zijn de bewoners rondom de randweg zelf aan zet hun buitengebied in te richten. Nieuwe deelnemers zijn welkom.
+Aanleg op boerengrond
De nieuwe Randweg doorsnijdt het gebied tussen de Oeffeltseweg en de Lokkantseweg, dwars door het Duits Lijntje. Ontstane schade is gecompenseerd. Dat geldt niet alleen voor de landbouw, maar ook voor natuur en landschap. Areal zet zijn tanden in het realiseren van dik vijf kilometer aan heggen en houtwallen in het landschap rondom de nieuwe randweg. De aanplant vindt plaats op grond van boeren en particulieren rondom de nieuwe weg. Samen met de grondeigenaren is gezocht naar gronden die voor de landbouw niet of minder aantrekkelijk zijn, zoals overhoekjes, te natte of te droge percelen. Grondeigenaren planten die nieuwe heggen en houtwallen en ontvangen 25 jaar lang een ruime vergoeding voor aanleg, beheer en het beschikbaar stellen van de ondergrond.Leefbaarheid in de plus
Met heggen, houtwallen en fruitgaarden wordt het landschap rondom de nieuwe weg aantrekkelijker voor mens en dier. Heel veel vogels insecten en kleine zoogdieren leven graag in en om deze landschapselementen. Houtwallen zorgen daarbovenop nog voor minder zicht- en geluidsoverlast van de nieuwe randweg en kleden het landschap fraai aan.Ruime ervaring met natuurcompensatie
Samen met ANV-Raamvallei benaderde Areal deelnemers aan de zuidkant van Haps. Eind 2018 moet de inrichting rondom de randweg klaar zijn.
Eerste aanvragen ‘Ondernemen in Natuurnetwerk Brabant’ beschikt
Een nieuw jaar, een nieuwe start. Op 6 januari 2017 beschikte het Groenontwikkelfonds Brabant de allereerste twee aanvragen voor ‘Ondernemen in Natuurnetwerk Brabant’. De eerste goedgekeurde aanvragen komen vanuit Areal. En daar zijn we apetrots op. Deze twee eerste projecten liggen in het Land van Cuijk, om precies te zeggen in gemeente Mill en gemeente Cuijk. Niet alleen Areal loopt hiermee voorop, ook het Land van Cuijk laat zien dat de natuur en landbouw een ijzersterke combinatie is.
+Deels natuur en deels landbouw
Wat in 2016 begon als ‘ondernemen in de EHS’ en inmiddels is omgedoopt tot ‘ondernemen in NNB’ is het antwoord op de zoektocht naar vragen als: ‘Hoe krijg ik meer ondernemerschap in de natuur?’, ‘Hoe worden boeren meer bewust van de meerwaarde van natuur bij hun bedrijf?’ en ‘Hoe versterk ik de betrokkenheid van bewoners bij nieuwe natuur?’ Deskundigen bij Gebiedsontwikkelfonds Brabant ontwikkelden een instrument waarbij extensief geboerd wordt en natuurontwikkeling alle ruimte krijgt. Verbeteren van de biodiversiteit staat voorop. Maar ook behouden de percelen hun agrarische bestemming en ontvangen de deelnemers een deel van de waardedaling van de ondergrond.
De initiatiefnemers van deze eerste aanvragen kunnen nauwelijks wachten om te starten met het omvormen van landbouwgrond naar de integratie van landbouw en natuur. Beide zien ze duurzaam omgaan met landbouwgrond als een must voor de toekomst. Dat beide pioniers in de driehoek Cuijk-Mill-Grave wonen kan geen toeval zijn. Vanuit het project ‘Verborgen Raamvallei’ krijgen zij alle steun vanuit landbouw- natuur-, water- en recreatieorganisaties die samen met de bewoners hun krachten bundelen voor een natuurlijk, krachtig en perspectiefvol ‘Verborgen Raamvallei.’
Prestigieuze landschapsprijs ‘Gouden Mispel’ voor project ‘Gassels Broek’
Op donderdag 15 december 2016 ontving ANV-Raamvallei een ‘Gouden Mispel’ voor herinrichting van het landschap rondom het Gassels Broek. De Gouden Mispel is de meest prestigieuze prijs voor organisaties die een uitzonderlijke bijdrage hebben geleverd voor bescherming of ontwikkeling van het Nederlandse Cultuurlandschap. Jaap Dirkmaat van Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC) overhandigde het beeldwerk aan Herman Wijdeven, voorzitter van ANV-Raamvallei. Dirkmaat sprak over het ‘ongekende schaalniveau’ van dit project en kenschetste de Land van Cuijkse ANV voor haar ‘niet aflatende doortastendheid en overtuigingskracht om samen met de grondeigenaren te komen tot de herinrichting van het landschap.’ Voor de das en vele andere plant- en diersoorten is deze herinrichting van hoge waarde. Areal nam de volledige projectleiding voor haar rekening.
+
Aanleg EVZ Laarakker afgerond
Ten oosten van Haps, langs de A73 wordt het industrieterrein Laarakker gerealiseerd. Als compensatie van dit industrieterrein begeleide Areal de afgelopen jaren de aanleg van 15 kilometer landschapselementen in Haps en Sint Agatha. Een volgend onderdeel van de compensatie is de inrichting van het laatste deel van de EVZ Laarakkerse Waterleiding. Areal leidt dit mooie project, circa 2,8 hectare groot.
+Het grondwerk van de EVZ Laarakkerse waterleiding is ongeveer gereed. Loonbedrijf Derks uit Haps nam dat voor haar rekening. De aanplant is door ANV-Raamvallei uitgevoerd.
Cuijkse werkgroep neemt aanleg natuurcompensatie in eigen hand
Werkgroep Natuur en Milieu in Cuijk stond op 19 maart aan de schop. Op het terrein ‘Cranenburgs Hekken’, plantten zij een houtwal van bijna 200 meter aan. Met zes man sterk stonden de ruim 300 planten in no-time op de grondwal. De houtwal is samen met een nieuwe amfibieënpoel en een nog aan te leggen dassentunnel onder de Beerseweg de natuurcompensatie voor uitbreiding van industrieterrein de Beijerd en ’t Riet in Cuijk. Werkgroep natuur en Milieu bestaat uit verschillende organisaties die actief zijn in het groene buitengebied van gemeente Cuijk. Zij adviseert de gemeente op het gebied beleid en uitvoering van natuur en milieu. Areal was aan zet om namens de werkgroep de omgevingsvergunning voor de houtwal en de melding Kuuks akkoord voor de poel te verzorgen.
+
Inrichting natuurstrook langs Munse Wetering door melkveehouder
Een melkveehouder die op zijn eigen grond een ecologische verbindingszone aanlegt? In Herpen bij Ravenstein is dat in volle gang. Ondernemer Willem-Jan Konings neemt zijn verantwoordelijkheid en richt een deel van de Munse Wetering in als natte EVZ. Natuurlijk maakt hij gebruik van de grondwaardedaling en zet die om in aankoop van goede landbouwgrond. Een win-win-situatie dus. Areal heeft het proces van A tot Z begeleid.
+
Bouwprocessen buitengebied in volle gang
Het voorwerk is voor de buitenwereld niet zichtbaar. Pas als Areal bestemmingplanprocedures en aanvragen voor omgevingsvergunningen succesvol heeft afgesloten zijn de resultaten op het agrarische erf zichtbaar. Een bedrijfswoning bij een vleeskalverbedrijf in de gemeente Boxmeer en een paardenstal bij een loonwerkbedrijf in de gemeente Cuijk kenmerken langzaam maar zeker de ontwikkeling in het buitengebied.
+
Natuurcompensatie in Cuijk toonaangevend in Europa
Op 3 december ging op kampeerboerderij ‘De Tienmorgen’ de laatste boom de grond in. Hiermee sloten de Cuijkse wethouder Stoffels, voorzitter van de agrarische natuurvereniging Wijdeven en projectontwikkelaar Van Boekel van Dommelsvoort twee natuurcompensatieprojecten op Cuijks grondgebied symbolisch af. Areal begeleidde dit project in opdracht van de agrarische natuurvereniging ANV-Raamvallei.
+Rond Beers en Haps hebben boeren op eigen grond ongeveer 45 km aan houtwallen en heggen aangelegd. Daarmee compenseren zij het landschap dat verdwijnt door aanleg van een recreatiepark in de Dommelsvoort in Beers en het bedrijventerrein Laarakker bij Haps. ‘’Jullie kunnen trots zijn op deze prestatie’’, sprak Jaap Dirkmaat van Das en Boom de deelnemende boeren toe. Volgens Dirkmaat hebben de Cuijkse boeren het grootste landschapsherstelproject in Nederland voor elkaar gekregen.
Meerwaarde van compensatie
In 2003 legde gemeente Cuijk met de Dassennota een visie neer over de mogelijkheden om binnen de leefgebieden van de das ontwikkelingen mogelijk te maken. ‘’Voorwaarde was wel dat landschap en natuur dat verdwijnt wordt gecompenseerd’’, gaf wethouder Gerard Stoffels aan. Nu is die compensatie gereed. De wethouder sprak over de meerwaarde van die nieuwe natuur voor recreatie en was positief over de vrijwillige deelname door de agrariërs in de gemeente.Nominatie ‘Gouden Mispel’
Agrarische natuurvereniging ANV-Raamvallei heeft het merendeel van het proces voor haar rekening genomen. Voorzitter Herman Wijdeven gaf aan dat er na stevig onderhandelen met de opdrachtgever J.V. Dommelsvoort in 2008 een start gemaakt werd. ‘’Zelf aanleggen door boeren? Dat vertrouwen moesten we nog winnen bij diverse instanties’’, volgens Wijdeven. Jaap Dirkmaat van Das en Boom beaamde het wantrouwen in het begin. Dirkmaat liet zien hoe waardevol de houtwallen en hagen zijn voor de biodiversiteit. Bij het zien van het behaalde resultaat gaf hij de deelnemende boeren mee trots te mogen zijn op dit landschapsherstelproject, dat zelfs vanuit Engeland gevolgd wordt. Dirkmaat nomineert het project voor de prestigieuze landschapsprijs ‘de Gouden Mispel’ 2016.Goed aanbod voor boeren
Deelnemende agrariër Jan de Haas was gemotiveerd om hagen en singels aan te leggen. ‘’Ik ben betrokken bij het gebied waar ik woon en werk. Verbetering van het landschap, daar kan ik van genieten. ’’ Projectleider Gerald Willemsen gaf aan dat de compensatie financieel prima vergoedingen kent. ‘’We konden boeren een goed aanbod doen.’’ Met dat aanbod en visie op duurzame landschapsinrichting is daardoor is er uiteindelijk 30 kilometer aan houtwallen en hagen gerealiseerd. Daarnaast zetten de deelnemers 15 hectare akkerbouwgrond om naar hoogstamfruit boomgaardjes en blijvend grasland. Vanaf deze winter gaat ANV-Raamvallei zich richten op het onderhoud van de landschapselementen.
Laatste amfibieënpoel westzijde EVZ Laarakkerse waterleiding aangelegd
Landgoed ‘De Hiersenhof’ voltooit de ecologische verbindingszone (EVZ) Laarakkerse Waterleiding met de aanleg van een amfibieënpoel. Familie de Quay, eigenaar van het landgoed draagt daarmee als particuliere grondeigenaar bij aan de natuurlijke verbinding tussen de landgoederenzone bij Beers en het Maasheggengebied richting Sint Agatha. Areal leverde het ontwerp en begeleidde het proces van A tot Z. ANV-Raamvallei, gemeente Cuijk, provincie Noord-Brabant en waterschap Aa en Maas zorgden voor de financiering door middel van de regeling ‘Stika’.
+Het gebied ten Noorden van Haps is in eerste oogopslag typerend voor het Land van Cuijk. Een kleinschalig landschap met bosjes en hakhoutsingels, afgewisseld met akkerbouw- en graslandpercelen.
Dwars door dit gebied slingert de Laarakkerse Waterleiding, een waterloop die de landgoederenzone bij Beers verbindt met de Maasheggen in Sint Agatha. Om een brug te slaan tussen die twee natuurgebieden hebben de beleidsmakers een ecologische verbindingszone (EVZ) op de kaart gezet, precies langs die Laarakkers Waterleiding. De grondeigenaren langs die loop hebben niet afgewacht maar gingen samen aan de slag. Slechts een kleine strook is door gemeente en waterschap langs de waterloop opgekocht en vervolgens ingericht als EVZ zoals gebruikelijk. De rest van de inrichting gebeurde in Haps toch heel anders. De boeren gingen zelf aan de slag met de inrichting.
Zeven boeren, één landgoedeigenaar, het waterschap en Staatsbosbeheer. Dik drie kilometer ecologische verbindingszone met een oppervlakte van in totaal dik vier ha. Dat zijn cijfers die spreken. Wat er gebeurd is tussen Haps, Beers en Cuijk is dan ook een fraai staaltje samenwerking van aangelande boeren, waterschap en gemeente. Boeren tonen visie.
Het waterschap durft beheersopgaven uit handen te geven. Organisaties als gemeente en provincie dragen zorg voor duurzame financiering en compensatie van gronden. Gedeputeerde Van den Hout spreekt tijdens de officiële opening van de eerste particuliere EVZ van Brabant van Een voorbeeld van natuuraanleg nieuwe stijl.
Klimaatcompensatie in het Land van Cuijk
Het klimaat verandert. Zowel nationaal als internationaal worden pogingen gedaan om de stijging in temperatuur beperkt te houden tot 2 graden in 2020. Aanleiding van deze stijging is de toenemende uitstoot van broeikasgassen. Hoewel altijd al van nature aanwezig, heeft de mens sinds de industriële revolutie de hoeveelheid broeikasgassen verhoogd tot een gevaarlijk niveau.
+Uw bedrijf stoot ook CO2 uit. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van uw bedrijfsauto’s, verwarming en elektriciteit. Het begint met het vermijden van CO2 uitstoot. Is vermijden niet voldoende, dan kan er nog geworden gecompenseerd. Compenseren betekent dat er bomen worden aangeplant die de CO2 die uw bedrijf heeft uitgestoten weer opnemen. Zo kunnen we uw bedrijf uiteindelijk klimaatneutraal noemen. Klimaatcompensatie hoeft per saldo niet altijd geld te kosten. Besparingen voor CO2 gaan vaak gepaard met besparingen in uw portemonnee.
Areal denkt graag mee met uw bedrijf. We denken praktisch en vanuit de ondernemer. Voor ons is het van belang dat de bomen worden geplant in het Land van Cuijk. Zo kan iedereen er van genieten, en kan iedereen zien dat uw bedrijf zich inzet voor een regionaal gedragen klimaatcompensatie. Daar willen we onze ervaring in natuurcompensatie graag voor inzetten.
Inrichting EVZ-Goorloop begint met uitgraven poel
Op 17 november 2016 gaven wethouder Stiens van gemeente Helmond, zijn Laarbeekse collega Meulensteen en bestuurder Van Dijk van Waterschap Aa en Maas groen licht om de eerste amfibieënpoel te graven op het landgoed Croy. Daarmee ging de herinrichting van de Goorloop ècht van start. Langs de Goorloop ontstaat op deze manier een ecologische verbindingszone (EVZ). Deze nieuwe natuurstrook loopt zowel over boerenland als ook over percelen van gemeentes en waterschap. Areal heeft de inrichting op particulier grondgebied voor haar rekening genomen. Het is mooi om te zien dat dit nu werkelijkheid wordt.
+
Eigenaren en pachters in het gebied Croy zetten eerder al hun handtekening onder de ruil van 43 hectare landbouwgrond. Dat was de start voor de uitvoering van een flinke verbetering van de agrarische structuur in het gebied. Daarnaast gaan de grondgebruikers aan de slag met de inrichting van een ecologische verbindingszone van 3,75 hectare aan de Goorloop. De grondeigenaren werken daarmee samen met waterschap Aa en Maas want ook op het grondgebied van het waterschap ontstaat er een flink deel van die natuurlijke zone.
Lange geschiedenisDe wens om hier kavelruil in te zetten stond in de Gebiedsvisie Croy uit 2008. Het doel was verbetering van het gebied, voor de agrarische sector, voor natuur langs de Goorloop en voor landschap en recreatie. Het ging om vrijwillige kavelruil. Grondeigenaren en gebruikers in Croy kennen elkaar goed. Kavelruil Croy ging van start. Het zou ongeveer een half jaar duren. Dat bleek te optimistisch. Ze gingen met elkaar aan tafel om een plan te maken. Waterschap Aa en Maas, gemeente Helmond en gemeente Laarbeek zetten de middelen voor natuur en water in. Het leverde in eerste instantie niet veel op, maar doordat de provincie ruilgrond inzette werden er meer ruilingen mogelijk.
Uiteindelijk zijn er meer dan 30 percelen geruild door 12 deelnemers met eigendom, erfpacht en reguliere pacht. De Stichting Geloof Hoop en Liefde was partij als eigenaar van de pachtgronden. Het was al met al een hele puzzel, waarbij een onafhankelijke ‘kavelruilcoördinator’ een belangrijke rol had. In totaal werd er ongeveer 43 hectare geruild.
Ecologische stapstenen langs de Goorloop
Behalve voor de agrarische sector heeft het kavelruilproject ruimte opgeleverd voor natuur langs de Goorloop, in totaal 3,75 hectare. Dat was ook een eis van de provincie voor haar inzet van ruilgrond. De Goorloop wordt als ecologische verbindingszone gecompleteerd met een aantal ‘stapstenen’. Sommige daarvan zijn van waterschap of gemeenten, maar andere blijven in handen van de pachters en Stichting Geloof Hoop en Liefde. Zij gaan daar zelf voor zorgen. De inrichting van die stapstenen gebeurt tegelijk met aanpassingen aan de beek zelf (‘beekherstel’) nog dit jaar.
Croy gaat erop vooruit! Als het goed is, is dit niet het einde van de verbetering van het gebied. Croy biedt nog veel meer mogelijkheden, maar je kunt niet alles tegelijk. Het is belangrijk dat eigenaren en gebruikers van Croy met elkaar in gesprek blijven over de toekomst van Croy, en partners zoeken voor verdere ontwikkeling.
Opening particuliere inrichting aan de rand van Haren
De aanleg van nieuwe natuur bij familie Van de Camp in Haren bij Ravenstein is officieel geopend. Wethouder Hoeksema sprak enthousiast over het Groenblauw Stimuleringskader en deed de toezegging dat gemeente Oss voor de komende vier jaar de regeling financieel blijft ondersteunen. Daarna zette Hoeksema de schop in de grond om de laatste boom te planten.
+Voor de aanleg en het beheer van landschapselementen – zoals een poel voor amfibieën of een natuurvriendelijke oever – ontvangt Van de Camp subsidie uit het Groenblauw stimuleringskader. Met deze subsidie is het voor mij interessant om een stukje landschap aan te leggen, aldus van de Camp.
Nieuwsgierig? Bekijk de inrichtingsplannen hier.
Wie zijn wij?
Ellen Haverkate BSc
Landschapsarchitect
(06) 23 26 03 31
(0486) 43 20 66
LinkedIn
Een klein maar krachtig adviesbureau voor projecten in het buitengebied, dát is Areal.Areal is stellig van mening dat het platteland gezonde bedrijven nodig heeft, evenals een gezonde natuur en een fraai landschap. In dat krachtenveld bemiddelt Areal tussen ondernemers en overheid. Daadkrachtig en een beetje eigenwijs.
Contact
Marianne Willemsen
Gerald Willemsen